Nazwałam tę pozycję encyklopedią wiedzy na temat reprezentacji Anglii, ale kto czyta encyklopedie od A do Z? „W poszukiwaniu zaginionej chwały: historia reprezentacji Anglii 1872-2022” to zdecydowanie książka, którą można czytać od okładki do okładki a autor nawet przez chwilę nie pozwala nam się nią znudzić. Prawie 700 stron zamkniętych w 40 rozdziałach to przegląd aż 150 lat piłki nożnej, której początki miały miejsce właśnie na Wyspach Brytyjskich.

Dlaczego zaginiona chwała? Anglia ostatni wielki turniej wygrała w 1966 roku i od tego czasu nie udało jej się wznieść pucharu ani Mistrzostw Świata, ani Mistrzostw Europy. Jest to zatem analiza wielkich oczekiwań, tęsknoty za dominacją, a także przerostu ego Anglików, którzy przez lata nie mogli pogodzić się z tym, że poza Zjednoczonym Królestwem też gra się w futbol, na dodatek gra się bardzo dobrze.

Książka Paula Haywarda to także przegląd wydarzeń wojennych, społecznych, kulturalnych czy show biznesowych, które odcisnęły swoje piętno na piłce nożnej w Anglii. Szeroko opisane zostały kwestie rasowe, gdyż właśnie z rasizmem Anglicy toczą najcięższe boje i od ponad stu lat nie są w stanie zwalczyć go ze stadionowych trybun. Jako jedni z pierwszych zmagali się z nim Jack Leslie i Viv Anderson, obecnie zmagają się Jadon Sancho, Bukayo Saka, czy Marcus Rashford. Autor umiejętnie spaja powracające problemy i schematy spójną klamrą, dzięki czemu jego dzieło czyta się z ogromnym zainteresowaniem i świadomością, że dzisiejszy futbol, choć kompletnie inny, wciąż wiele łączy z tym sprzed dekad.

„W poszukiwaniu zaginionej chwały” to także ewolucja zasad gry, powstanie i rozwój angielskich klubów oraz kształtowanie federacji FA, przełomowe momenty, historyczne powołania, a także sylwetki selekcjonerów, mierzących się na co dzień z silną presją i wygórowanymi oczekiwaniami kibiców oraz… zawodników-celebrytów. Czy Sven-Goran Eriksson miał łatwo, obejmując Synów Albionu jako pierwszy zagraniczny trener, którego zatrudnienie wielki Paul Gascoigne nazwał „nieśmiesznym żartem”?

Przeddzień EURO 2024 to idealny moment na sprawienie sobie tej piłkarskiej biblii, która dzięki Wydawnictwu SQN dostępna jest także w polskim przekładzie. Być może reprezentacja Anglii napisze w najbliższych tygodniach nową historię, dlatego warto dziś zapoznać się z jej dotychczasową kroniką, ilustrującą angielską dumę, pasję, pragnienie zwyciężania, a także, paradoksalnie, zaściankowość, fatalizm i stale powracającą nietolerancję. Synowie Albionu w pełnej krasie, gorąco polecam!

Paul Hayward, W poszukiwaniu zaginionej chwały: historia reprezentacji Anglii 1872-2022, wyd. SQN 2024.